Spotkanie z Joanną Helander w BECEK-U. Szymborska okiem mieszkanki Rudy Śląskiej

Ruda Śląska, Kraków i Göteborg – wszystkie te miejsca zwiedziliśmy wraz z Joanną Helander słuchając z zaciekawieniem jej historii. Artystka z Rudy Śląskiej wyróżnia się głównie fotografią kobiecą tworzoną za czasów PRL-U, aczkolwiek w jej portfolio znajdziemy również kilku artystów polskiej kultury, między innymi portret Tadeusza Konwickiego, Andrzeja Wajdy, Czesława Miłosza oraz Ryszarda Krynickiego.

Podczas spotkania Joannie Helander towarzyszył szwedzki reżyser, Bo Persson, który razem z Polką stworzył między innymi film „Wieczorem patrzą w księżyc”. Mężczyzna interesował się już od czasów szkolnych krajami Europy Środkowej i Wschodniej, co połączyło ten duet. Montaże ich filmów wykonują polscy montażyści, z uwagi na bardzo dobre wykształcenie – co podkreśliła reżyserka.

Wystawa SZYMBORSKA, ukazuje portrety polskiej poetki Wisławy Szymborskiej. Zdjęcia zostały wykonane w jej mieszkaniu, na przełomie lat 80/90-tych XX wieku oraz podczas odbierania przez nią nagrody literackiej. Noblistka nie lubiła być fotografowana, jednakże dzięki jej dużej sympatii do naszej Rudzkiej portrecistki, widzimy zdjęcia pełne uroku, wdzięku, prywatności oraz prawdy. Helander wspomina poetkę jako skromną osobę, nagroda nie zmieniła jej sposobu bycia i stosunku do bliskich. Bo miłość, jak i mądrość nie zazdrości, nie szuka poklasku, nie unosi się pychą.

Joanna Helander jest inspirującą twórczynią, jak i aktywistką o dużej determinacji. Walka podczas protestu, sprowadziła ją na dziesięć miesięcy do myślenickiego więzienia. To wydarzenie było okazją do zwiększenia własnej świadomości, jak również doprowadziło do spotkania z kobietami posiadającymi różne doświadczenia, które były inspiracją dla artystki.

Do nadania tytułu „Honorowego Obywatela Ruda Śląska” dla Joanny Helander przyczynił się zarząd Towarzystwa Przyjaciół Rudy Śląskiej. W 1983 roku została również uhonorowana tytułem Fotografa Roku w Szwecji. Zarówno współpracujący z nią Szwed Bo Pession otrzymał odznakę „Kamrata Rudzkiego”. W 2001 roku oboje zostali odznaczeni przez Ministra Spraw Zagranicznych za wybitne zasługi dla promocji Polski w świecie.

Joanna Helander pokazuje kobiety nie tylko na zdjęciach, ale również w książkach. Pierwsza z nich to „Kobieta. Książka o kobietach w Polsce”, która zawiera fotografie oraz wywiady z kobietami żyjącymi w PRL-U.

Serdecznie zachęcam do obejrzenia wystawy. Portrety można zobaczyć na dużym formacie do 20 kwietnia 2024 w Bytomskim Centrum Kultury.